Edinsel Immun Yetmezlik Sendromu (AIDS/HIV) Hemşirelikk Bakım Planı
AIDS/HIV Nedir?
AIDS/HIV virüsü bulaştığında bağışıklık sistemini zayıflatır, tedavi edilmediği durumda ise bağışıklık sistemi çökerek işlevini tamamen yitirebilir. Bağışıklık sisteminin çökmesiyle vücut enfeksiyonlara daha açık hale gelir ve savunmasız kalır.
AIDS/HIV ilk kez 1981 yılında Amerika’da görülmüştür. 1985 yılında ise tüm kan ürünlerinin ELİZA testleri ile taranması zorunlu kılınmıştır.
AIDS/HIV üç fazda seyir gösterir:
Primer HIV Enfeksiyonu:
Vücudun virüsle temasından 2-4 hafta sonra belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Hastalığın belirtileri bu evrede diğer ateşli hastalıklarla benzerlik göstermektedir. Ayrıca bu dönemde yapılan ELİZA testleri de negatif sonuç verebilir. Bu yüzden bu evrede tanı koymak biraz zordur.
Kronik Asemptomatik Faz:
Primer HIV enfeksiyonlu hastaların 8-10 yıl süren latent dönemidir.
Aşikar AIDS:
Hastalığın son evresidir. En kısa zamanda tedavi edilmezse 2-3 yıl içerisinde ölüm gerçekleşmektedir.
AIDS/HIV Nasıl Bulaşır?
AIDS/HIV’in bulaşmasında çok eşli cinsel hayat, kan ve kan ürünleri, intravenöz yolla ilaç bağımlılığı, ortak iğne kullanımı en sık karşılaşılan durumlardır.
AIDS/HIV virüsünden korunmanın en basit yolu tek eşli cinsel hayat ve cinsel ilişki sırasında korunmadır.
AIDS/HIV Tedavisinde Amaç Nedir?
- Hasta bireyin yaşam kalitesini olabilecek en iyi seviyeye getirmek
- Bağışıklık sistemini güçlendirmek
- Morbidite ve mortaliteyi azaltmak
- Vücuttaki virüs yükünü azaltmak
AIDS/HIV’den Korunma Yolları Nelerdir?
- Tek eşlilik
- Cinsel ilişkide korunma yöntemlerinin kullanılması (kondom vb.)
- Intravenöz ilaç bağımlılığı olan kişiler ortak enjektör kullanmamalı
- Deri bütünlüğünü bozabilecek uygulamalarda kullanılan aletler steril olmalı
- Hasta olan kişilerin kan ve vücut svılarıyla direkt temastan kaçınılmalı
AIDS/HIV’li Hastalar ve Hemşirelik Bakımı
- Hasta birey mümkünse tek kişilik izole odaya alınır veya koruyucu önlemler alınır.
- Ziyaretçi sayısı kısıtlanır.
- Solunum güçlüğü olan hastalara oksijen verilebilir veya postüral drenaj yapılabilir.
- Hasta birey için kullanılan delici ve kesici aletler kullanıldıktan sonra dayanıklı kaplara atılır.
- Hastaya uygulanan enjektörler tekrar kapatılmaya çalışılmaz.
- Hastanın kanı ve vücut sekresyonları ile kirlenen çamaşırlar ve çarşaflar özel torbalara konularak uzaklaştırılır.
- Eller hastanın herhangi bir vücut sıvısıyla temas etmişse sabunlu su ile yıkanmalı ve antiseptik solüsyonlar kullanılmalıdır.
- Hastanın protein, karbonhidrat ve kaloriden yüksek besinlerle beslenmesi sağlanır.
- Her gün düzenli olarak kilo takibi yapılır.
- Hastanın bulantısı varsa yemekten yarım saat önce antiemetik ilaç verilebilir.
- Hasta enfeksiyona yatkın olduğu için deri bütünlüğünün sağlanması önemlidir.
- Sık sık düzenli olarak ateş takibi yapılır ve kayıt altına alınır.
- Konvüzyon olmuşsa hasta travmadan korunur ve koruyucu önlemler alınır.
- Hasta ve yakınları hastalık hakkında, korunma yolları ve tedavisi hakkında bilgilendirilir.
- Hasta kendini dışlanmış hissedebileceği için hastanın duygu ve düşünceleri paylaşılır, hastaya destek olunur, değerli bir birey olduğu hissettirilir.
