Yenidoğan Sarılığı ve Hemşirelik Bakımı
Yenidoğan sarılığı ve nanda hemşirelik bakımı, girişimleri, bakım planı örneği, belirti ve bulgular, tanılama, tedavi, hemşirelik tanıları gibi sorularınızın cevaplarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Yenidoğan bebeklerin kandaki bilirubin değerlerinin yükselmesi sonucu cildin sarı renkte olması “ yenidoğan sarılığı ” olarak tanımlanır.
Yenidoğan sarılığının erken tespit edilmesi önemlidir. Genellikle yenidoğan sarılığı doğumdan sonraki ilk 2-3 günde görülür. Bu durum prematürelerde farklıdır daha geç oraya çıkabilir ve daha şiddetli görülür. Çoğu bebeklerde sarılık kendiliğinden geçer fakat geçmediği durularda bilirubin değerinde artış devam eder ve beyin hasarıyla sonuçlanabilir. Yenidoğan sarılığı olan bebekler ilk 7-10 gün içerisinde doktor tarafından iyi takip edilmelidir.10 günden sonra bilirubinin kandan beyne geçemediği kabul edilmektedir.
Fizyolojik sarılık
Bebek anne karnındayken sarılık oluşur, plasenta ile anneye geçerek annenin karaciğerinde sarılık maddesi işlenir. Bebek bu durumdan zarar görmez. Çoğunlukla doğumdan sonraki ikinci gün ortaya çıkar, birkaç gün içinde en yüksek seviyeye ulaşır ve giderek azalır. Bebek doğduğunda bilirubin düzeyi % 1-2 mg, en yüksek olduğu zaman %6-7 mg seviyesindedir.
Anne sütü sarılığı
Sarılık anne sütünden kaynaklanmaktadır. Anne sütü alan çocukların %15inde bilirubin değeri %12 mg den fazlayken, mama ile beslenen çocukların sadece %4ünde bilirubin değeri %12mg den fazladır. Bebeklerde herhangi bir sorunla karşılaşılmaz. Birkaç ay içinde bilirubin düzeyi normale dönmektedir. Bazı bebeklerde bu süre 2-3 ya kadar uzayabilir.
Yenidoğan Sarılığı Belirtileri
- Yüzde sararma
- Göğüste sararma
- Karında sararma
- Kol ve bacaklarda sararma
- Göz akında sararma
- Uyku hali
- Emmek istememe
- Tiz ağlama
- Başı geriye atma
Yenidoğan Sarılığı Nedenleri
- Yenidoğanın alyuvarlarının aşırı hızlı parçalanması
- Bebeğin kandaki bilirubin düzeyinin aşırı miktarda atması
- Kan grubu uyuşmazlığı
- Annenin diyabet hastası olması
- Doğumda yapay sancı kullanılması
- Zorlu doğum
- Prematüre bebek
- Hepatit B
- Karaciğer sorunları
Yenidoğan Sarılığı Tedavisi
- Fototerapi (Işık Tedavisi) : Sarılıkta en sık uygulanan tedavi yöntemidir. Bilirubin düzeyi %15mg in üzerinde olduğu durumlarda uygulanır. Fototerapi esnasında bebeğin sadece bezi kalacak şekilde üstü çıkarılır. Gözleri korumak için göz bandı takılır ve bebek ışık altına konulur. Bu tedavi yönteminde bebek çok fazla sıvı kaybeder, en az 2 saatte bir olmak üzere anne sütü ya da mama ile bebeğe besin takviyesi yapılır. Fototerapi esnasında bebek sık aralıklarla döndürülür. Işık tedavisiyle biriken bilirubin suda eriyecek hale gelir ve idrarla dışarı atılır.
- Transfüzyon (Kan Değişimi): Bilirubin düzeyi %20-25mg üzerinde olduğu durumlarda doktor onayı ile bebeğin gestasyon haftası, doğum kilosu ve kaç günlük olduğu göz önünde bulundurularak bebeğin kanı tamamen değiştirilmesi işlemidir.
- İlaç Tedavisi: Bilirubin atılımını hızlandıran ya da bilirubin oluşmasını önleyen ilaçlar kullanılır.
Yenidoğan Sarılığı Hemşirelik Bakım Planı
- Bebeğin beslenmesi önemlidir, sık aralıklarla emzirilmesi sağlanır.
- Sarılığın nedeni değerlendirilir.
- Gözler ve cilt sarılık yönünden takip edilir.
- Doktorun önerdiği tedavi uygulanır.
- Bebeğin 4 saatte bir vücut ısısı ölçülür ve kaydedilir.
- Aileye sarılık hakkında bilgi verilir ve izlenecek yol öğretilir.
