Nörolojik Muayene
Nörolojik muayenenin üç önemli parametresi vardır.
- Bilinç düzeyi (GKS)
- Pupilla takibi
- Ekstremite takibi
Nörolojik muayenede bilinç düzeyi
Hastanın nörolojik durumundaki farklılığı haber veren ilk ve en önemli bulgu bilinç düzeyidir. Bilinç düzeyindeki bozulma akut nörolojik sorunun belirleyicisi olabilir.
Bilinç kaybı ve değişikliğine neden olan faktörler
- Metabolik nedenler
- İskemi, hipoglisemi, hipoksi, vitamin yetersizliği
- Alkol, steroid, sedatif vb.
- Beyin dışı organlardaki sorunlar (akciğer, karaciğer, böbrekler, pankreas)
- Serebral nedenler
- Apse
- Beyin infaktüsleri
- Kafa travmaları
- Tümör
- Hemorajiler
- Psikiyatrik nedenler
Glaskow koma skalası kriterleri
- Göz açma
- Sözel yanıt
- Motor yanıtı içerir.
Her alan için değerlendirme ayrı ayrı yapılarak skala üzerinde gösterilir. Toplan skor belirlenir. Toplan skor 3-15 puan arasındadır, 3 en kötü 5 en iyi prognozu gösterir.
- 3-8 puan: anlamlı nörolojik hasar (derin koma ya da ölüm)
- 9-12 puan: orta derecede nörolojik hasar
- 13-15 puan: hafif nörolojik hasar
Göz açma
Göz hareketlerinde 1’ den 4’e kadar değişen puanlama yapılır:
4 puan Hasta gözlerini spontan açar.
3 puan Konuşma ve yüksek sesle seslenildiğinde göz açma.
2 puan Ağrılı uyaran verildiğinde göz açma.
1 puan Ağrılı ve sözlü hiçbir uyaran ile hasta gözlerini açmaz.
**Gözler mekanik sebeplerle kapalı yada ödemli ise veya protez göz varsa belirtilmeli.
Sözel yanıt
1’den 5’e kadar değişen puanlama yapılır:
5 puan Oryante(yere-kişiye-zamana).
4 puan Konfüze .
3 puan Uygunsuz konuşma, basit sözcükler.
2 puan Anlamsız sesler, inilti vb.
1 puan Hiçbir uyarıya cevap yoktur.
**Hastanın sözel cevabı değerlendirilirken entübe olması veya trakeostomize olması durumunda belirtilmeli.
**Hastanın afazisi veya disfazisi varsa dikkate alınmalı ve belirtilmeli.
Motor yanıt
1’den 6’ya kadar değerlendirme yapılır:
6 puan Hasta emirlere uyar.
5 puan Ağrıyı lokalize eder.
4 puan Ağrılı uyarana fleksiyon cevabı verir.
3 puan Ağrılı uyarana anormal fleksiyon cevabı verir.
2 puan Ağrılı uyarana anormal ekstansör cevap verir.
1 puan Ağrılı uyarana hiçbir yanıt alınamaz.
Pupilla takibi
Serebral hasarın belirtilerini pupillalar yansıtabilir. Büyüklük, şekil ve ışığa reaksiyonu bakımından pupillalar değerlendirilmelidir. Normalde her iki pupilla büyüklüğü eşittir ve pupilla büyüklüğü 2-3.5 mm’dir. Işıkta pupillalar küçülür ve birine ışık tutulduğu zaman diğer pupilla da küçülmelidir. Işığa karşı küçülme yoksa negatif (-), varsa pozitif (+) kabul edilir.
Ekstremite takibi
Ekstremitede kuvvetin değerlendirilmesinde;
0/5 kas gücü- Hiç hareket yok
1/5 kas gücü- Sadece eklem hareketi var
2/5 kas gücü- Hareket var, yer çekimini yenemiyor
3/5 kas gücü- Yer çekimine ancak direniyor
4/5 kas gücü- Bizim kuvvetimizi yenemiyor
5/5 kas gücü- Bizim kuvvetimize eşit
