Nazogastrik Tüp Uygulama ve Hasta Besleme

Nazogastrik tüp (NGT) uygulaması burundan plastik bir kateterin sokularak yutak ve yemek borusundan mide içine yerleştirilmesi işlemidir. Sağlık profesyonellerinin sorumluluğunda olan bu invaziv uygulama sıklıkla enteral beslenme ve ilaç uygulama, mide dekompresyonu için kullanılır. Tanı uygulamaları ve midenin irrigasyonunda da kullanılmaktadır.

Nazogastrik tüpün manuel teknikle uygulanması ile kolay ve ucuz bir girişim olması, hastanın yutmasına gerek kalmadan doğrudan mideye uygulama yapılmasını sağlaması en önemli avantajlarındandır.

Nazogastrik tüp uygulandığı durumlar

• Mide çıkışı tıkanıklıkları
• Erken kısmi ince bağırsak tıkanıklıkları
• Üst gastrointestinal kanama
• Oral alımı zor olan hastalarda beslenme
• İntahar ve kaza sonucu oral entoksikasyon sonrası mide boşaltımı ve yıkanması
• Mide içeriğini test etmek amaçlı
• Respiratörde takibi yapılan bazı hastaların mide distansiyonunu önlemek için
• Pre-op ve post-op dekompresyon amacıyla uygulanır.

NGT uygulanmadığı durumlar

• Yüksek aspirasyon riski olması
• Nazal yaralanma olması
• Kafa tabanında kırık olması
• Ciddi kanama bozukluğu olması
• Üst gastrointestinal kanalda anomali ya da darlık olması durumunda NGT uygulanmamalıdır.

NGT yerleştirme sırasında oluşabilecek komplikasyonlar ve önlenmesi

• En korkulan komplikasyon yanlışlıkla NGT’nin trakeobronşial ağaca yerleştirilmesidir.
• Tüpün intrakranial bölgeye ilerlemesi

 Bunu önlemek için tüpü ilerletirken direnç hissedildiğinde baş hafif öne eğdirilerek hastanın yutkunması istenir. Böylece özafagusa geçiş kolaylaşır.

• Nazal travma:

Bu komplikasyonu önlemek amacıyla işlem öncesinde burun delikleri değerlendirilmeli ve burun deliklerinden tüpün rahat ilerleyebileceği delik seçilmelidir.

• Mide, faringeal ya da özofajial alanda perforasyon

Hasta doğru pozisyona getirilmeden tüpün zorla ilerletilmesi ile bu komplikasyonlar oluşur. Bu komplikasyonları önlemek amacıyla uygun ölçülü ve çok sert olmayan tüp seçilmeli, hastaya uygun pozisyon verilmeli ve NGT’nin yerleştirilme bilgi ve becerisine sahip olmak gereklidir.

• Tüpün varis kanaması başlatması

İşlem öncesinde hastanın koagülasyon bozukluğu olup olmadığı, antikoagülasyon tedavisi  alıp almadığı ve özofagus varis öyküsü değerlendirilmelidir.

Nazogastrik tüp seçimi

NGT  büyük çaplı (12 Fr’den büyük olanlar) ve küçük çaplı (12 Fr’den küçük olanlar) olmak üzere ikiye ayrılır. İlaç uygulama, dekompresyon, gastrik lavaj, enteral beslenme ve tanı işlemleri için genellikle büyük çaplı tüpler kullanılmaktadır. Küçük çaplı tüpler ise genellikle enteral beslenme için kullanılmaktadır. Küçük çaplı tüplerin pozisyon değişikliği ile yer değiştirebilmesi, düğümlenebilmesi, tıkanabilmasi ve yırtılabilmesi gibi dezavantajları vardır. Avantaj olarak ise aspirasyon riskini azaltır, hastaya daha az rahatsızlık verir, özofajial sfinkterin genişlemesine sebep olmaz.

NGT öncesi hemşirelik girişimleri

• İşlem öncesinde NGT’nin avantaj ve dezavantajları, neden tercih edildiği hastaya anlayacağı şekilde anlatılarak hastanın onayı alınmalıdır. Eğer hastanın bilinci kapalı ise onay yakınlardan alınmalıdır.
• Nazogastrik intübasyon sonrası hastada oluşabilecek risklerin değerlendirilmesi yapılır.
• Hastanın koagülasyon bozukluğu olup olmadığı, antikoagülasyon tedavisi alıp almadığı ve özofagus varis öyküsü değerlendirilmelidir.

NGT uygulaması için gerekli malzemeler

• Nazogastirk tüp
• Kap/küvet
• 50 ml’lik enjektör (irrigasyon enjektörü)
• Serum fizyolojik
• Pipet ve bir bardak içme suyu
• Bsny ve makas
• Klemp (tüpün dışta kalan ucunu kapatmak için)
• Non-steril eldiven ve gömlek

NGT uygulaması

• Hasta oturur pozisyona getirilir, varsa takma dişler çıkartılır.
• Hastanın başı desteklenir.
• Gömlek ve eldiven koruyucu amaçla giyilir.
• Tüpün ölçümü yapılır: Tüpün ucu burun ucundan kulak memesine, oradan da göğüs kemiğinin en alt ucuna kadar uzatılır. Bu ölçüm sonrası belirlenen uzunluk (yetişkin bireyde yaklaşık 45-55 cm) işaretlenir.
• Tüp rahat bir şekilde kavranır ve ucu serum fizyolojik ile ıslatılır.
• Tüp burun deliğinden arka aşağı doğru iletilir. Tüp ilerletirken herhangi bir direnç olmamalıdır, olması halinde zorlanmamalıdır.
• Tüp farenksten ilerlediği zaman hastanın başı öne eğdirilir, böylece özofagusa geçiş kolaylaştırılır.
• Ölçülen uzunluğa kadar ilerleyinceye kadar tüp ilerletilir.
• Tüp belirlenen yerde iken buruna sabitlenir.
• Tüpün midede olup olmadığı kontrol edilir.

NGT’nin doğru yerde olup olmadığını kontrol etme

1. Mide içeriğinin aspire edilerek pH’ının değerlendirilmesi
2. Röntgen filmi çekilerek kontrol etme

Kliniklerde kullanılan fakat güvenli olmayan kontrol yöntemleri

• Enjektör ile hava verildikten sonra epigastrik bölgeyi oskülte etmek
• Mide pH’ını turnusol kağıdı ile kontrol etme
• Tüpün ucunu su içine koyarak hava kabarcıklarını gözlemek
• Mide içeriği aspire etmek fakat pH değerlendirmesi yapmamak

NGT’nin doğru yerde olup olmadığının kontrol edilmesi gereken durumlar

• Tüp ilk yerleştirildiği zaman
• Tüp ile ilaç verilmeden önce, besleme yapmadan önce
• Kusma ya da öğürme gözlendiğinde
• Tüpün dışarıdaki uzunluğu değişmiş ise
• Hastada tüpten dolayı rahatsızlık oluştuğunda

NGT olan hastaya hemşirelik bakımı

• Nazogastrik tüp olan hastalarda burun, ağız ve tüp bakımı önemlidir.
• Hastaya ilaç verirken ya da hastayı beslerken reflü ve aspirasyonu önlemek için hasta başı 35-45 derece yükseltilmelidir.
• Tüp ile ilaç vermeden önce ve verdikten sonra, hata tüp ile besleniyorsa 4 saatte bir 20-30 ml su ile tüp yıkanmalıdır.
• Tüpün sindirim kanalına yapışmasını önlemek için günde bir kere tüp kendi ekseni etrafında çevrilmelidir.
• Nazogastrik tüp olan hastalar oral alamadıkları ve ağız solunumu yaptıkları için ağız içinde kuruma görülür. Bunun için ağız temizliği ve nemlendirilmesi, burun temizliği sağlanmalıdır.
• Burundaki tüpü sabitlemek için kullanılan bantlar günlük değiştirilmelidir.