Ekg Yorumlanması

EKG, kalp kasının (miyokard) sinirsel iletim sisteminin elektriksel faaliyetlerini incelemek üzere deriye yerleştirilen elektrotlardan alınan iletinin EKG cihazı tarafından kağıt üzerine işlenmesidir.Kalp-damar hastalıklarının tanısında EKG en çok  kullanılan laboratuar yöntemlerindendir.İnvazif olmaması, kolay uygulanması, kısa sürmesi ve ucuz olması hekimler tarafından fazla tercih edilmesine sebep olur.. EKG ritim-iletim bozukluklarının tanısında en değerli yöntemdir. Bir çok kalp hastalığı hakkında bilgi sağlamasına rağmen tek başına çok güvenilir sonuçlar vermeyebilir.

EKG’de neler öğrenilebilir?

• Kalp kasının normal biçimde kasılıp kasılmadığı öğrenilebilir.
• Kalbin ritim ve elektriksel iletim bozuklukları belirlenir.
• Koroner yetmezlik veya myokard infarktüs (kalp krizi ) tanısı konulabilir.
• Kalp kasında kalınlaşma ve kalp boşluklarında genişleme saptanabilir.
• Elektronik kalp pilinin (pacemaker) işlevleri değerlendirilebilir.
• Bazı kalp ilaçlarının etkileri ve elektrolit dengesizliği (özellikle potasyum eksikliği veya fazlalığı) ne bağlı rahatsızlıklar araştırılabilir.
• Kalp dışı hastalıkların kalbe etkileri araştırılabilir.

Kalbin ileti sistemi

Sinoatriyal düğüm (SAN) :

Kalbin primer uyarı odağıdır ve  sağ atriyum üzerinde bulunduğundan SAN adını almıştır.Belli aralıklarla (60–100 atım/dk.) elektriksel uyarı üreterek kalp hızını kontrol eder.elektriksel uyarı oluştuktan sonra, önce sağ atriyuma daha sonra da sol atriyuma yayılır.

Atriyoventriküler düğüm (AV) :

Atriyum ve ventriküllerin kesiştiği noktada bulunduğundan AV nod olarak isimlendirilir. Sinoatriyal düğümden çıkan uyarı, atriyal ileti sistemi ile AV düğüme oradan da  ventriküllere ulaşır.ventrikülere gelen ileti ile ventriküller kasılıp gevşer Sinoatriyal nod yeterli uyarı üretemezse AV nod, 40–60 atım/dk. hızda uyarı üretebilir.

His demetleri:

AV noddan sonra ventriküller arasından geçerek  sağ ve sol dal demetleri olarak ikiye ayrılır.elektriksel uyarının ventriküllerin en uç kısımlarına hızlıca ulaşmasını sağlar.

Purkinje lifleri :

Elektriksel uyarının ventriküller içinde çok hızlı yayılmasını ve ventriküllerin düzenli olarak kasılmasında görev alır. Kalpteki sinir ağının son durağıdır.

Polarizasyon :

Kalp kas hücresinin dinlenme halindeki elektriksel durumudur. Hücre içi pozitif hücre dışı negatif olarak yüklüdür.

Depolarizasyon :

Kalp kası hücresine elektriksel uyarımına verilen addır. Bu durumda kalp kası kasılır.

Repolarizasyon :

Kas hücresinin uyarımdan sonra tekrar eski haline döndüğü durumdur. Kalp kası bu durumda gevşer.

EKG kağıdı neleri ifade eder?

Ekg kağıdı ısıya duyarlı 25mm/sn hızla dönen ve 1 milimetrekarelik küçük karelerden ve bu karelerin birleştiği 5 milimetrekarelik büyük karelerden oluşan kağıttır.

• Yatay düzlemde 1 mm boyutundaki kare 0.04 snlik zamanı, 5mmlik kalın çizgili kare ise 0.20 snlik zamanı ifade eder.
• Dikey eksende ise 10 mmlik iki büyük kare 1mVluk elektrik akımını ifade eder.

EKG derivasyonları nelerdir?

EKG normalde 10 adet elekrotun hastanın cildine yerleştirilmesiyle çekilir, fakat ekg kağıdında toplam 12 adet derivasyon görülür.

1-Standart ekstremite derivasyonları

Standart ekstremite derivasyonları pozitif ve negatif uçlardan oluşur. Bu nedenle bu derivasyonlara bipolar (iki kutuplu) derivasyonlar denir.

• DI : Bu derivasyonda pozitif elektrot sol kolda negatif elektrot sağ koldadır.
• DII : DII de pozitif (+) elektrot sol bacakta, negatif (-) elektrot sağ koldadır.
• DIII : Bu derivasyonda da pozitif elektrot sol bacakta , negatif elektrot sol kolda yer alır.

Standart ekstremite derivasyonları arasında DI+DIII=DII bağıntısı vardır.

2-Arttırılmış (a) ekstremite derivasyonları

Bu derivasyonlar tek kutuplu (unipolar) ve pozitif elektrodun yerleştiği yere göre adlandırılırlar. Bu derivasyonlarda ‘a’ arttırılmış, ‘V’ voltaj, R (right) sağ kolu, L (left) sol kolu, F (foot) sol bacağı ifade eder.

• aVR derivasyonu ile kalbe sağ omuzdan,
• aVL derivasyonu ile kalbe sol omuzdan,
• aVF derivasyonu ile kalbe sol bacaktan bakıldığı varsayılır.

3-Göğüs derivasyonları

Göğüs derivasyonları unipolar olan V1,V2,V3,V4,V5,V6 derivasyonlarıdır. Bu derivasyonlarla kalp önden arkaya doğru sarılmaya çalışılır.

• V1-V2 sağ venrikülü
• V3-V4 ventriküler septumu
• V5-V6 sol ventrikülü gösterir.

EKG dalgaları ne ifade eder ?

• P dalgası : Atriyumların uyarılıp kasılmasını ifade eder. İlk kaydedilen dalgadır ve uyarı SA düğümden başlar, önce sağ sonra sol atriyumu uyarır en son AV düğüme ulaşır. Voltajı en fazla 0.3 mv , süresi de en fazla 0.12 sn dir.
• QRS kompleksi : Ventriküllerin uyarılıp kasılmasını ifade eder. Uyarının AV düğümden his demetlerine daha sonra purkinje liflerine gecmesini ifade eder. İlk olarak endokarda daha en son epikarda uyarı ulaşır. İki ventrikül eş zamanlı kasılır.Voltajı en fazla 3mv, süresi en fazla 0.10 sn dir.
• T dalgası : Ventriküllerin gevşemesi(repolarizasyonu) sırasındaki elektriksel durumu ifade eder. Yavaşça yükselir ve hızla izoelektrik hatta düşer ,bu yüzden dalganın bitişine doğru tepe noktasına ulaşır.

EKG aralıkları nasıl yorumlanır ?

Aralık (interval) : bir dalganın başından ikinci dalganın başına gelinceye kadarki süredir.

Segment : bir dalganın sonundan ikinci dalganın başına kadar geçen süredir.

• PR aralığı : Başlangıcı P dalgasının başı, bitişi QRS kompleksinin başıdır. Uyarının ventrikülleri depolarize etmesine kadarki süreyi ifade eder. Bu aralıktaki düz çizgi (izoelektrik hat) 0.20 sn (4 küçük kare ) kadardır ve ventriküllerin kanla dolması için kalbin dinlenme süresidir.
• ST segmenti : QRS kompleksinin sonu ve T dalgasının başlangıcı arasındaki süredir. Ventriküllerin repolarizasyona başladığını ifade eder. Miyokart infarktüsünde bu düz çizgi yükselir ya da alçalır.
• QT aralığı : ventriküllerin depolarizasyon ve repolarizasyonu sırasında geçen süreyi kapsar.
• RR aralığı : iki R dalgası arasıdır. Kalp hızını belirlemede kullanılır.
• PP aralığı : atriyal hızı belirlemede kullanılır.

EKG ‘de kalp hızı nasıl hesaplanır ?

1. Hızı hesaplamadan önce cihazın kalibrasyonunu kontrol edin ve kağıt hızını 25mm/sn olarak ayarlayın.
2. RR aralığını tespit edin. ( R dalgasının tepe noktasından hemen sonraki R dalgasının tepe noktası )
3. Büyük karelerden hesap yapacaksanız 300/ büyük kare (iki R dalgası arasındaki )
4. Küçük karelerden hesap yapacaksanız 1500/ küçük kare (iki R dalgası arasındaki) formüllerini kullanınız.
5. Eğer ritim düzensizse yani R dalgaları arasındaki mesafe değişkense 6 sn’lik EKG üzerindeki kalp siklusu sayılıp 10 ile çarpılır.

EKG yorumlanırken özetle şu sorulara cevap aranır :

1. Cihazın kalibrasyonu doğru mu ?
2. Kalp ritmi düzenli mi?
3. Kalp hızı kaç mm/sn ?
4. P dalgası, QRS kompleksi, T dalgası var mı? Görünümleri nasıl ? Süreleri nedir ?
5. EKG aralıkları normal mi ? Aralılarda farklı görünümler var mı ? Süreleri nedir ?