24 Saat Nöbet Tutmak Yasal Mı?

Hastaneler haftada 7 gün 24 saat hizmet veren ve bu hizmeti kesintiye uğratmayacak sağlık personellerine ihtiyaç duyan kurumlardır. Özellikle hasta ile devamlı iletişimde olan sağlık personellerinin hemşireler olduğu düşünüldüğünde kesintisiz hizmet için kullanılan meslek grubu da bizleriz.

Bu bakımdan normal çalışma saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde idari ve tıbbi hizmetlerde devamlılığı sağlamak adına nöbet kavramı ortaya çıkmıştır. Organizmanın sağlıklı bir düzende kalabilmesi için gündüz saatlerinde uyanık gece saatlerinde uykuda olmak gerekirken hemşirelerin çalışma saatleri bu düzene kafa tutmaktadır. Özellikle eleman eksikliği çekilen yerlerde hemşireler tampon görevi görmekte az eleman az maaş mantığıyla 24 saat çalıştırılmaktadır.

Peki, 24 saat nöbet tutmak yasal mı yoksa hastaneler kanun boşluğundan mı yararlanıyor?

Öncelikle ilgili kanunlardaki benzer ibarelere bakacak olursak;

2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun 2. maddesinde “Kamu sağlık hizmetlerinde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 45 saattir. Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışanların çalışma saat ve şekilleri, kurumlarca düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunun madde 101’e göre günün 24 saatinde kesintisiz hizmet gerektiren işlerde çalışan devlet memurlarının (ki bunlar biz oluyoruz) çalışma saat ve şekilleri kurumlarca düzenlenir.

Yataklı Tedavi Kurumları İşletmeleri Yönetmeliği madde 38’de de hastane baştabiplerinin sağlık hizmetlerinin sürekliliği ve kesintiye uğramaması amacıyla personel sayısını da dikkate alarak vardiya ve nöbet gibi hizmetlerde farklı çalışma saatleri belirleyebileceği açıkça bildirilmiştir.

İşte buradaki kanun boşluklarının ekmeğini az yememiştir bazı kurumlar. 24 saat kesintisiz hizmet ve çalışma saatlerini belirleme olayı yanlış anlaşılmış olacak ki bir servisin sorumluluğu yeri geldiğinde 24 saat tek hemşireye bırakılmıştır.

Yataklı tedavi kurumları işletme yönetmeliğindeki esaslara göre nöbetin, saat 08.00’den ertesi gün 08.00’e kadar devam edeceği açıklanmıştır. En net yargı budur fakat hemşirelerin insanlık dışı muameleye kayıtsız kalmamasıyla yoğun olan ünitelerde mesai tamamlama ve vardiya sistemlerine geçilmiştir. Tabi bazı kurumlarda halen 24 saatlik nöbet sistemi uygulanmaktadır. Ayrıca çoğu özel işletme hemşirelere robot muamelesi yapmakta dinlenmek isteyen ihtar alabilmektedir kaldı ki bana göre sağlık personelinin ilk fırsatta yapması gereken dinlenmektir. Çünkü yorgun-uykusuz bir hemşirenin çalışması hasta bakımını ve güvenliğini de etkiler. Sonuçta az sonra kalp krizi mi, yaralanma mı, intihar mı, komplike bir vaka mı gelecek asla bilemeyiz.

Tek bilinen bir gerçek var ki hemşireler günlük 16 saatten fazla zorla çalıştırılmamalıdır. Hemşireleri personeli gibi görmeyip köle gibi sömürmek yasalsa evet bu kanunlara göre yasal ama insanca mı orası tartışmaya açık. Karar sizin.

Düşüncelerinizi ve tecrübelerinizi yorum olarak bize iletin sesiniz, sesimiz olsun.